abbasi ihtilali ne demek?
Abbasi İhtilali Hakkında
Abbasi İhtilali, 747-750 yılları arasında Emevi Halifeliği'ne karşı başlatılan ve Emevilerin yıkılmasıyla sonuçlanan bir ayaklanmadır. Bu ihtilal, İslam dünyasında önemli siyasi, sosyal ve kültürel değişimlere yol açmıştır.
Nedenleri:
- Emevi Yönetiminin Gayri-Arap Politikaları: Emeviler, Arap olmayan Müslümanlara (mevali) ikinci sınıf vatandaş muamelesi yapmış, bu durum büyük bir hoşnutsuzluğa yol açmıştı. Bu durum, Abbasi propagandasının önemli bir dayanağı olmuştur.
- Vergi Yükü: Emevilerin ağır vergi politikaları, halkın ekonomik olarak zor durumda kalmasına neden olmuştu.
- Dini Muhalefet: Emevi halifelerinin İslam'ın ruhuna aykırı davrandığına dair eleştiriler, dini bir muhalefet ortamı yaratmıştı. Özellikle Şiiler ve bazı Sünni gruplar Emevi yönetimine karşıydı.
- Abbasi Ailesinin İddiası: Hz. Muhammed'in amcası Abbas'ın soyundan gelen Abbasiler, halifeliğin kendi hakları olduğunu iddia ediyorlardı.
Gelişimi:
- İhtilal, Ebu Müslim Horasani liderliğinde Horasan'da başlamıştır. Ebu Müslim'in yetenekli liderliği ve propaganda çalışmaları sayesinde geniş bir destekçi kitlesi toplanmıştır.
- Abbasiler, Emevilere karşı "Muhammed'in ailesini" (ehl-i beyt) destekleme sloganıyla hareket etmişlerdir. Bu slogan, farklı gruplardan destek almalarını sağlamıştır.
- 750 yılında Zab Nehri kıyısında yapılan savaşta Emevi ordusu ağır bir yenilgiye uğratılmış, son Emevi Halifesi II. Mervan öldürülmüştür.
Sonuçları:
- Emevi Halifeliği yıkılmış ve Abbasi Halifeliği kurulmuştur.
- Halifelik merkezi Şam'dan Bağdat'a taşınmıştır. Bu, İslam dünyasının merkezinin doğuya kayması anlamına geliyordu.
- Gayri-Arap Müslümanların (mevali) yönetimde daha fazla söz sahibi olması sağlanmıştır.
- İslam kültür ve biliminde önemli gelişmeler yaşanmıştır. Bağdat, bir bilim ve kültür merkezi haline gelmiştir.
- Şiiler, Abbasi yönetiminden bekledikleri desteği görememiş ve ilişkiler zamanla gerginleşmiştir.
- İslam dünyasında farklı siyasi ve dini grupların ortaya çıkmasına zemin hazırlanmıştır.
Önemli Kişiler:
- Ebu Müslim Horasani: Abbasi ihtilalinin askeri lideri.
- Es-Seffah: Abbasi Halifeliği'nin ilk halifesi.
Bu ihtilal, İslam tarihinin önemli bir dönüm noktasıdır ve Abbasi Halifeliği'nin yükselişine zemin hazırlamıştır.